Bestuurscrisis in de gemeente Roosendaal vanwege misdragingen van een wethouder
Hoe ga je om met anonieme bronnen in een delicate kwestie
Journalisten ontvangen vaak tips over misstanden en proberen feiten te achterhalen, bijvoorbeeld door een Woo-verzoek in te dienen. Lukt dat niet, dan kan een verhaal op basis van anonieme bronnen nodig zijn. Maar wanneer is dat geoorloofd?

E
en wethouder die plotseling opstapt omdat ze zegt een ‘onveilig gevoel’ te krijgen van ‘enkele collega-wethouders’; dat maak je als regioverslaggever niet vaak mee. Het vertrek van VVD-wethouder Sanneke Vermeulen leidde dit jaar binnen een paar dagen tijd tot een flinke bestuurscrisis in de gemeente Roosendaal, die ik volg voor BN DeStem.
Met behulp van meer dan twaalf anonieme bronnen kregen we vervolgens binnen twee dagen voor elkaar wat in de maanden daarvoor niet lukte: hard maken dat een andere wethouder (Arwen van Gestel van lokale partij VLP) zich al langer misdroeg tegen collega’s. Nadat we onze publicatie ter wederhoor aan hem hadden voorgelegd, besloot hij per direct ontslag te nemen.
Over Van Gestel ontving ik de afgelopen jaren al vaker signalen van tipgevers. Maar direct betrokkenen daarover aan het praten krijgen, bleef ontzettend moeilijk. Ambtenaren lekken niet graag, zeker niet als voor de werkgever te herleiden is wie er gepraat heeft.
We deden daarom in het voorjaar een Woo-verzoek. Maar we kregen er te weinig mee bevestigd. Er waren mails, een feitenrapportage en een advies over een conflict tussen Van Gestel en een ambtenaar, maar de inhoud daarvan kregen we niet te zien. Ook geanonimiseerd zou dat volgens de gemeente te veel inbreuk maken op de ‘persoonlijke levenssfeer’ van de betrokkenen.
Ambtenaren lekken niet graag, zeker niet als te herleiden is wie er gepraat heeft
Maar toen een klein halfjaar later Vermeulen aanklopte met het bericht dat zij vanwege een ‘onveilige werksfeer’ zou gaan opstappen, was niet moeilijk te raden in welke hoek we dat moesten zoeken. Misschien dat er nu wél mensen wilden praten, eventueel anoniem.
We hebben bij iedere publicatie over de kwestie onze lezers expliciet om tips gevraagd. Daarbij maakten we ook gebruik van klokkenluidersplatform ‘Publeaks’, waar mensen volledig anoniem informatie met de pers kunnen delen. We kregen op deze manier enkele tientallen tips binnen, die op een enkele uitzondering na allemaal over Van Gestel gingen.
Toen we binnen 24 uur na het vertrek van Vermeulen hard konden maken dat Van Gestel druk op het VVD-bestuur had uitgeoefend om Vermeulen tot opstappen te dwingen, was het hek helemaal van de dam. Aan de hand van een betrouwbare tipgever zeer dichtbij het college konden we het gros van de verhalen bevestigd krijgen.
We hadden nu zeker twaalf bronnen die we zeer betrouwbaar achtten, maar wel enkel anoniem. Gezien de hoeveelheid tips, de ernst van de feiten die we hard konden maken en vanwege de grote actuele nieuwswaarde daarvan, vonden we het verantwoord om in te zetten op publicatie. We gaven Van Gestel ruim vier uur de tijd voor wederhoor. Hij koos ervoor in plaats daarvan zijn ontslag bekend te maken.
Ontslagbrief
Het gevaar van een publicatie als deze, op basis van anonimiteit, is dat de lezer de verslaggever zelf gaat zien als degene die beschuldigingen uit. Voor een deel klopt natuurlijk dat het artikel niet compleet is: mensen die goede ervaringen met Van Gestel hadden, zullen zich niet als tipgever hebben gemeld. Bij wie zich wel meldde, speelt in een kwestie als deze over intimidatie en beledigingen automatisch ook een persoonlijk belang.
Werden we hier niet voor het karretje van Vermeulen gespannen?
Daarnaast waren er grote politieke belangen bij welke informatie wel en niet onze kolommen zou halen. Mede daarom hadden we ook direct enige argwaan bij de ontslagbrief van Vermeulen. Werden wij hier niet voor het karretje gespannen om de aandacht van haar eigen matige functioneren af te leiden? Ook daarover gingen al langer verhalen, en het was een publiek geheim dat de verhouding met haar eigen fractie op z’n minst stroef liep.
We stelden haar daar meteen al kritische vragen over. En in de periode na haar ontslag hebben we hard gewerkt om ook die kant van het verhaal boven tafel te krijgen. Dat lukte opnieuw met de hulp van anonieme maar betrouwbare bronnen.
Freek Lieve Verhulst
Lees het gehele dossier
luisteren
Een regionale podcast met landelijke exposure
Voor een goed journalistiek verhaal met landelijke impact hoef je niet per se in Amsterdam of Den Haag te zijn. Ook Rijsbergen leent zich daar uitstekend voor, zo hebben we het afgelopen jaar gemerkt.
Onze podcast ‘De Erfenis van Engel’ heeft niet alleen in West-Brabant, maar ook ver daarbuiten veel aandacht en luisteraars getrokken. Het zorgde voor landelijke exposure van dit onderwerp. Voor wie de naam Engel niet direct een belletje doet rinkelen: Cees Engel was de excentrieke eigenaar van de meest beruchte camping van Nederland, Fort Oranje in Rijsbergen. Een broeinest van criminaliteit, sociale ellende en prostitutie. Cees is overigens de vader van Willem Engel, oprichter van de actiegroep Viruswaarheid.
De missie was geslaagd: het verhaal van de familie Engel en Fort Oranje vanuit zoveel mogelijk perspectieven belichten.
Reden genoeg om als BN DeStem trots terug te kijken op een project dat voor ons als redactie nieuw was. En een mooie bevestiging dat je met regionale journalistiek landelijk impact kan maken.
André Trompers
Hoofdredacteur BN DeStem

Meer contact met het publiek via de pop-upredactie
M
et zakken vol geld proberen projectteams een wijk in Breda te reanimeren. Hard nodig, zou je denken als je de berichten op onze app, site of in de krant leest. Vuurwerkrellen tijdens de jaarwisseling, explosies bij scholen. Lekker buurtje.
Maar is het echt zo rampzalig in Hoge Vucht, een wijk in het noorden van Breda? We weten het eigenlijk niet, concluderen we tijdens een redactievergadering. Onze verslaggevers hebben er geen groot netwerk. De wijk bestaat uit een aantal gesloten multiculturele gemeenschappen.

Wat nu als we de wijk voor langere tijd omarmen? We besluiten een pop-upredactie in te richten. In het buurthuis zijn we welkom, vandaar doen onze verslaggevers hun werk. Elke dag, drie weken lang, onder de noemer ‘Hier Hoge Vucht’. Doel: kijken wat goed gaat in de wijk én wat beter kan. Het resulteert in warme ontmoetingen en constructieve artikelen. Dagelijks stappen bewoners op ons af om hún verhaal over de wijk te vertellen. Waardevolle verhalen voor de korte termijn, maar vooral een investering in duurzame contacten.
Het is bij BN DeStem de aanzet geweest tot meer contact met het publiek. Een pop-upredactie in een net gerenoveerde wijk in Bergen op Zoom, een wekelijks spreekuur in Dongen, een spreekuur in Sint Willebrord, een interactieve fietsvakantie door het hele gebied, enzovoorts. Wordt vervolgd in 2025.
Tom Hayes

ADR Nieuwsmedia zit in de haarvaten van Nederland
Algemeen Dagblad en de zeven regionale titels van DPG Media vormen één groep: ADR Nieuwsmedia. Binnen deze grootste nieuwsorganisatie van Nederland wordt nauw samengewerkt. Hoe gebeurt dat?
We vragen het onze abonnees in Gelderland, Brabant, Twente of Zeeland elk jaar opnieuw, maar we kennen het antwoord: zij lezen onze sites, apps en kranten vooral vanwege het regionale nieuws. Dat geldt trouwens niet alleen voor lezers uit die genoemde streken. Ook de AD-lezers in en rond Den Haag, Utrecht of Rotterdam zetten ‘lokaal nieuws’ bovenaan hun lijstje van favoriete artikelen. Meteen daaronder staat vaak hun favoriete voetbalclub.
Het enorme belang dat abonnees stellen in nieuws uit hun eigen buurt deed kranten decennia geleden besluiten zich te concentreren op de beste regionale verslaggeving. Voor zaken als binnenlandse politiek, buitenland, economie, cultuur of topsport bundelden ze de krachten in gemeenschappelijke persdiensten. Zo ontstonden de Zuid-Oost Pers, de GPD en de Wegener Persdienst. Die laatste persdienst verdween toen DPG Media tien jaar geleden de regionale kranten van Wegener kocht. AD en de zeven regionale kranten werken sindsdien samen in ADR Nieuwsmedia.
Samenwerken
Een centrale redactie met 200 journalisten van het AD en de samenwerkende titels in de regio, verzorgt vanuit Rotterdam het (inter)nationale nieuws. Zodat De Gelderlander zich kan richten op de eigen provincie en de PZC zich alleen bezig hoeft te houden met Zeeland.
De stroom nieuws gaat niet alleen van Rotterdam naar de regio, maar ook omgekeerd. Als er in Eindhoven of Enschede iets groots gebeurt, delen het ED en Tubantia dit nieuws onmiddellijk met het AD en de andere regionale titels. Het maakt ADR, zeker buiten de Randstad, tot een van de snelste nieuwsorganisaties en zeker de meest wijdvertakte. Want ADR beschikt over ruim 800 journalisten en een netwerk van lokale correspondenten. ADR zit in de haarvaten van Nederland.
Leidt dit tot eenheidsworst? Allerminst. Het nieuws uit Oost-Nederland beheerst de homepage van de Stentor, dat uit de regio Breda de voorpagina van BN DeStem – en zo verder. De lay-out van ADR-kranten en -online-platforms komen overeen, de inhoud verschilt sterk, want elke titel maakt eigen, onafhankelijke keuzes. De eigenheid en uniciteit van de unieke regionale verslaggeving bepaalt immers het succes van een titel. Ruim 900.000 abonnees en bijna vijf miljoen online bezoekers zijn er dagelijks blij mee.










De regionale titels in Nederland
Ad Regio
de Stentor
Tubantia
De Gelderlander
Brabants Dagblad
Eindhovens Dagblad
BN DeStem
PZC
AD Landelijk
Kies jouw locatie

indebuurt.nl
Sinds een aantal jaren maakt ook indebuurt.nl onderdeel uit van ADR. Het gratis platform richt op alles wat een stad leuk maakt voor haar inwoners en is sterk gericht op het bieden van service. Zo geeft indebuurt.nl bezoekers informatie over nieuwe winkels, over uitgaan, activiteiten in de stad en bijzondere plekken. Inwoners worden uitgenodigd de redactie van tips te voorzien, of vrijblijvend teksten, foto’s of video’s aan te leveren. De makers van ‘indebuurt’ hebben de ambitie om gebruikers nauwer bij het stadsleven te betrekken.
indebuurt.nl is actief in 34 steden, vooral in plaatsen waar ook ADR-titels actief zijn. Artikelen van indebuurt.nl staan daarom ook op de sites en apps van de regionale titels van ADR en enkele malen per week in de gedrukte kranten. Per maand bezoeken ruim 2,5 miljoen mensen een van de secties. Daarmee staat ‘indebuurt’ in de top 10 van nieuwssites in Nederland.
Journalistiek & techniek
ADR-redacties maken gebruik van technische innovaties op het gebied van automatisering en kunstmatige intelligentie (AI). Het gebruik van spellingscorrectie is bijvoorbeeld al sinds jaar en dag ingeburgerd. Het is per definitie een journalist die bepaalt welk onderwerp wordt opgepakt en of wat er wordt gepubliceerd. AI wordt – nu nog experimenteel – gebruikt om teksten van bijvoorbeeld persberichten snel samen te vatten of tot een kort artikel te verwerken. Daarnaast kan AI ook suggesties doen voor spelling, grammatica, koppen en ideeën voor verhalen. De journalist bepaalt of suggesties worden overgenomen. We noemen deze werkwijze het mens-machine-mens-principe.
De redactie gebruikt automatisering het meest voor serviceberichten, zoals lokale weerberichten voor alle 342 gemeenten in Nederland. Als de verwachting is dat de temperatuur daalt van 2 naar -2, staat er een zin klaar die deze data-informatie vertaalt naar bijvoorbeeld ‘het gaat vriezen’ of ‘het kwik daalt onder nul’. De redactie vermeldt bij dit soort berichten dat ze automatisch zijn samengesteld. Automatisering kan ook worden gebruikt om op basis van data voor alle gemeenten in Nederland berichten te maken over bijvoorbeeld de afname van het gebruik van zonnepanelen of de toename van winkelleegstand. Het is een gespecialiseerde journalist die hiervoor data verzamelt en een basisbericht schrijft, eventueel aangevuld met andere bronnen. De techniek helpt ons om daar voor elke gemeente een eigen versie van te maken.
Cijfers
achter AD en de regionale titels
Gemiddeld dagelijks bereik
Het dagelijks bereik is een veelgebruikte indicatie van de impact die digitale journalistiek heeft. Maandbereik wordt ook weergegeven in de nationale monitors, maar daarin spelen eenmalige bezoekers van de sites een relatief grote rol.

Journalisten in vaste dienst in 2024
Dit geeft de omvang van de redactie weer, omgerekend in voltijds banen (fte). Het zijn zowel de verslaggevers als de chefs, eindredacteuren, vormgevers, beeldredacteuren, video- en podcastmakers en onlineredacteuren. Om het beeld zuiver te houden zijn de freelance journalisten niet opgenomen. Die leveren eveneens een belangrijke bijdrage in de vorm van artikelen, columns, beeld, audio en video. Het zijn er soms honderden per titel. Aantal en werkzaamheden fluctueren van jaar tot jaar.

Meer info
Gemiddeld aantal unieke artikelen per dag
Dit is de hoeveelheid eigen artikelen die elke redactie produceert, van groot tot klein. De meeste redacties publiceren meer dan dat: bijvoorbeeld artikelen van de centrale redactie in het geval van de regionale kranten, of (in België) artikelen van collega-titels die worden doorgeplaatst. Die zijn niet meegeteld, net zo min als de kleine lokale berichten die automatisch worden gemaakt (zoals het weer en 112-berichten), of de doorgeplaatste artikelen van ‘Indebuurt’. Zo ontstaat het zuivere cijfer van wat de eigen redactie dagelijks maakt.

Meer info
Betalende abonnees
Dit is de som van papieren, digitale en hybride abonnementen. Het is het gemiddelde aantal over het desbetreffende jaar.

Rapportcijfers van eigen abonnees
Dit cijfer wordt gegeven door deelnemers aan een jaarlijks lezersonderzoek dat voor de meeste titels wordt gehouden.

Vertrouwenscijfer uit onderzoek
Dit cijfer is afkomstig uit recent onderzoek naar merkvertrouwen in opdracht van DPG Media. Daarbij geeft een algemeen publiek, dus niet alleen abonnees of bezoekers, vertrouwen in verschillende nieuwsmedia aan op een schaal van 0 (helemaal niet betrouwbaar) tot 10 (uiterst betrouwbaar). Daarnaast worden abonnees uitgesplitst, die hun titel doorgaans meer dan gemiddeld vertrouwen. Deze onderzoeksmethode en de uitkomsten komen overeen met die van het jaarlijkse Digital News Report van het Reuters Institute in Oxford. De Nederlandse en Vlaamse gemiddelde vertrouwenscijfers liggen in die monitor hoger dan die van nieuwsmedia in de omringende Europese landen.
Algemeen publiek

Abonnees

Aantal podcastafleveringen per jaar van alle titels
Deze cijfers geven aan hoeveel podcasts er door de verschillende titels zijn ontwikkeld.

Gemiddeld aantal unieke video's per dag
Deze cijfers geven aan hoeveel video's er door de verschillende titels zijn ontwikkeld.

Dagelijks bereik
Gemiddeld dagelijks bereik
Het dagelijks bereik is een veelgebruikte indicatie van de impact die digitale journalistiek heeft. Maandbereik wordt ook weergegeven in de nationale monitors, maar daarin spelen eenmalige bezoekers van de sites een relatief grote rol.

Betalende abonnees
Betalende abonnees
Dit is de som van papieren, digitale en hybride abonnementen. Het is het gemiddelde aantal over het desbetreffende jaar.

Rapportcijfer van abonnees
Rapportcijfers van eigen abonnees
Dit cijfer wordt gegeven door deelnemers aan een jaarlijks lezersonderzoek dat voor de meeste titels wordt gehouden.

Journalisten in vaste dienst
Journalisten in vaste dienst in 2024
Dit geeft de omvang van de redactie weer, omgerekend in voltijds banen (fte). Het zijn zowel de verslaggevers als de chefs, eindredacteuren, vormgevers, beeldredacteuren, video- en podcastmakers en onlineredacteuren. Om het beeld zuiver te houden zijn de freelance journalisten niet opgenomen. Die leveren eveneens een belangrijke bijdrage in de vorm van artikelen, columns, beeld, audio en video. Het zijn er soms honderden per titel. Aantal en werkzaamheden fluctueren van jaar tot jaar.

Meer info
Unieke artikelen per dag
Gemiddeld aantal unieke artikelen per dag
Dit is de hoeveelheid eigen artikelen die elke redactie produceert, van groot tot klein. De meeste redacties publiceren meer dan dat: bijvoorbeeld artikelen van de centrale redactie in het geval van de regionale kranten, of (in België) artikelen van collega-titels die worden doorgeplaatst. Die zijn niet meegeteld, net zo min als de kleine lokale berichten die automatisch worden gemaakt (zoals het weer en 112-berichten), of de doorgeplaatste artikelen van ‘Indebuurt’. Zo ontstaat het zuivere cijfer van wat de eigen redactie dagelijks maakt.

Meer info
Vertrouwenscijfer uit onderzoek
Vertrouwenscijfer uit onderzoek
Dit cijfer is afkomstig uit recent onderzoek naar merkvertrouwen in opdracht van DPG Media. Daarbij geeft een algemeen publiek, dus niet alleen abonnees of bezoekers, vertrouwen in verschillende nieuwsmedia aan op een schaal van 0 (helemaal niet betrouwbaar) tot 10 (uiterst betrouwbaar). Daarnaast worden abonnees uitgesplitst, die hun titel doorgaans meer dan gemiddeld vertrouwen. Deze onderzoeksmethode en de uitkomsten komen overeen met die van het jaarlijkse Digital News Report van het Reuters Institute in Oxford. De Nederlandse en Vlaamse gemiddelde vertrouwenscijfers liggen in die monitor hoger dan die van nieuwsmedia in de omringende Europese landen.
Algemeen publiek

Abonnees

Aantal podcastafleveringen
Aantal podcastafleveringen per jaar van alle titels
Deze cijfers geven aan hoeveel podcasts er door de verschillende titels zijn ontwikkeld.

Aantal unieke video's
Gemiddeld aantal unieke video's per dag
Deze cijfers geven aan hoeveel video's er door de verschillende titels zijn ontwikkeld.
